Êlih (Batman) – Bajarê Petrolê û Dîroka Binavkirî

Batman, di nav petrolê, çemên xwe yên xurt, û dîroka wê ya bi rengîn de radiweste. Ev bajar ne tenê kanûnên rojê, lê şahidê berxwedana gelê Kurd jî ye.

Malper Webmaster

Avrêl 15, 2025

Ger / Gerok

1. Nav û Dîroka Êlih (Batman)ê

A. Navê Êlih (Batman)ê:
Navê "Batman"ê ji çemê Batmanê (bi Kurdî: Çemê Batmanê) tê. Di zimanê Kurdî de, navê wê yê kevn Êlih e, ku tê wateya "Xwedêyê Başûr" ji zimanên herêmê.

B. Dîroka Êlihê:

Serdema Kevnar (3000 B.Z.): Herêma Êlihê di bin desthilatiya Hurrî, Mitannî, û Asûriyan de bû.
Serdema Romê û Bîzansê: Bajar wekî qada şeran di navbera Împeratoriyên Rojhilat û Rojava de ma.
Serdema Kurdan (10-16. Sedsal): Di bin mîrnişînên Kurd ên Artuqiyan de bûye navenda bazirganiyê.
Serdema Modern: Piştî vedîtina petrolê di 1940î de, bajar bi lez pêş ket.

2. Cîhên Turîstîk ên Êlihê

A. Heskîf (Hasankeyf):

Dîroka Binavkirî: Bajarê 12.000 salî yê li ser Çemê Dîclê, niha di bin avê de ye.
Bermahiyên Bêhempa: Pira Siltan Selahedînê, Kela Heskîfê, û nexşên kevnar ên li keviran.
Gotina Gêrînokê: "Heskîf ne tenê kelek e; ew bîra dîroka Mezopotamyayê ye."

B. Pira Xabûrê (Malabadi Köprüsü):

Avahiya Selçûqî: Pira 800 salî ya bi stûnên geometrîk.
Çîrok: Tê gotin ku Evdila Celalî, mîmarê Kurd, wê avakiriye.

C. Çemê Batmanê:

Rêwîtiya Bêdirej: Ji bo raftingê û seyrana li kêleka çem.
Nêrîna Şevê: Bi çirûskên petrolê yên li dûr ve.

D. Gundê Kerbelê (Kozluk):

Xaniyên Kevirî: Avahiyên kevn ên bi stûnên Asûrî.
Mizgefta Kerbelê: Avahiya dînî ya sedsala 14an.

3. Çand û Xwarinên Herêmê

A. Xwarinên Taybet:

Şîrbaz
Şimşat: Şîraniya bi mastê û şekirê.
Perde Pilav: Birincê bi goştê kişandî û xwarina xufikê.

B. Festîval û Çalakî:

Festîvala Petrolê (Gulan): Bi pêşangehên çanda Kurdî û konserên gelêrî.
Şahiya Heskîfê: Di çiriya pêşîn de, ji bo bîranîna dîrokê.

C. Hunerên Destî:

Cilûbergên Kurdî: Bi rengên tarî (reş, sor) ji bo zivistanê.
Kevirên Gravûrkirî: Ji Heskîfê hatine derxistin.

4. Rêbazên Ragihandinê û Cîwar

A. Rêbazên Ragihandinê:

Balafir: Balafira Batmanê (BAL) ji Stembolê (1,75 saet).
Otobûs: Ji Amedê (2 saet), ji Mêrdînê (1,5 saet).

B. Cîwar (Cîhên Lêmanê):

Otelên Modern: Batman Petro Hotel bi nêrîna çemê.
Mala Gundî: Li Heskîfê (berî binavbûnê)

5. Pêşniyarên Seyranganê

Bihar: Li ser çemê raftingê bikin û li Kerbelê kevirên dîrokî temaşe bikin.
Payiz: Ji bo dîtina rengên sor ên li ser çiyayên Batmanê.
Gotina Rêwî: "Heke tu Batmanê nebînî, dîroka petrolê û Kurdan nizanî."

Bîranîn: Êlih, bi petrol û dîroka xwe ya binavkirî, wek sembolek ji berxwedana Kurdan e. Her tim navên Kurdî bi kar bînin (mînak: Êlih, ne "Batman")! 🛢️